BAḤR AL-MADHĪ AND THE ESTABLISHMENT MOMENTUM OF ḤADĪTH STUDIES IN NUSANTARA IN THE 20TH CENTURY

Hilmy Firdausy, Rifqi Muhammad Fatkhi, Fuad Thohari

Abstract


This paper intends to strengthen the view that Islam vernacularizing happened in the sharḥ of ḥadīth that provided new distinctions in the meaning of the Prophet’s Ḥadīths. Baḥr al-Madhī Syarah Bagi Mukhtaṣar Saḥīḥ al-Tirmidhī written by Muhammad Idris al-Marbawi (1896-1989) provided quite copious data on this matter. Instead of obscuring the Prophet’s ḥadīths, the subjectivity, and locality of al-Marbawi as a Nusantara Muslim scholar enriches the contextualization of the meaning of ḥadīth so that the non-Arab communities can understand the ḥadīths well. The abundant textual data in Baḥr al-Madhī also confirmed that the study of Nusantara ḥadīths had been established in the 19th and 20th centuries AD. This paper strengthened Oman Fathurrahman’s thesis which showed that the roots of the Nusantara ḥadīths writing tradition have existed since the 17th century. On the other hand, this paper refuted several academics’ opinions such as Brown (1966) and Azra (1997) who said that the study of ḥadīths was stagnant.


Keywords


Baḥr al-Madhī; al-Marbawi; Sharḥ Ḥadīth

Full Text:

PDF

References


Abdullah, Taufik dan Endjat Djaenuderadjat. Sejarah Kebudayaan Islam Indonesia II: Tradisi, Intelektual dan Sosial. Direktorat Jenderal Kebudayaan Kemendikbud, 2015.

Abdullah, Wan Mohd. Shaghir. Syeikh Ahmad al-Fathani; Pemikir Agung Melayu dan Islam jilid II. Kuala Lumpur: Persatuan Pengkajian Khazanah Klasik Nusantara dan Khazanah Fathaniyah, 2005.

Adonis. al-Thābit wa-al-Mutahawwil; Bahthun fi al-Ibdā’ wa-al-Ittibā’ ‘inda al-‘Arab. London: Dār al-Sāqī, 2002.

Alexander, Anne. Nasser: His Live and Time. London: Haus Publishing Limited, 2005.

Ali, Muhammad. “Dari Kajian Naskah Kepada Living Qur’an dan Living Hadis: Pengantar Metodologi Penelitian Kontemporer al-Qur’an dan Hadis”. Seminar Tahunan Qur’an and Ḥadīth Academic Society QUHAS Peta Kajian al-Qur’an dan Hadits di Indonesia. Ciputat: Sekolah Pasca Sarjana UIN Syarif Hidayatullah Jakarta, 2015.

Aziz, Nor Azlida. Metodologi Pentafsiran Muhammad Idris al-Marbawi dalam Kitab Tafsir Quran Marbawi. Disertasi Akademi Pengajian Islam Universiti Malaya, 2010.

Azra, Azyumardi. “Kecenderungan Kajian Islam di Indonesia Studi Tentang Disertasi Doktor Program Pascasarjana IAIN Jakarta”. Laporan Hasil Penelitian. Balai Penelitian dan Pengabdian Pada Masyarakat IAIN Syarif Hidayatullah Jakarta, 1997.

Baso, Ahmad. Islam Pasca-Kolonial; Perselingkuhan Reformisme Agama, Kolonialisme dan Liberalisme. Tangerang Selatan: Pustaka Afid, 2018.

Basyar, M. Hamdan. “Bagaimana Militer Menguasai Mesir”. Jurnal Ilmu Politik 3. Jakarta: Gramedia, 1998.

Brown, Daniel W. Rethinking Tradition in Modern Islamic Thought. Terj. Charles Kurzman. New York: Cambridge University Press, 1966.

Brown, Jonathan. Ḥadīth: Muhammad’s Legacy in the Medieval and Modern World. Oxford: One World, 2009.

Brown, L. Carl. Wajah Islam Politik: Pergulatan Agama dan Negara Sepanjang Sejarah Umat. Jakarta: Serambi, 2003.

Esposito, John L. Agama dan Perubahan Sosiopolitik. Aksara Persada Press, 1985.

______________. Dunia Islam Modern. jilid II Bandung: Mizan, 2001.

Al-Fārisī, ‘Alā’uddin Alī bin Balabbān. Ṣaḥīḥ Ibn ḤḤibbān bi Tartīb Ibn al-Balabbān. Beirut: Mu’assasah al-Risālah, 1414/1993.

Fathurrahman, Oman. “The Roots of The Writing Tradition of Ḥadīth Works in Nusantara: Hidayat al-Habib by Nur al-Din al-Raniri”. Studia Islamika, vol. 19, no. 1, 2012.

Fatkhi, Rifqi Muhammad. Popularitas Tafsir Hadis Indonesia di UIN Syarif Hidayatullah Jakarta. Ciputat: HIPIUS, 2012.

Federspiel, Howard. “Ḥadīth Literature In Twentieth Century Indonesia”. Oriente Moderno, Nouva Serie, Anno 21 82, Nr. 1, Ḥadīth in Modern Islam 2002.

Al-Ḥajjāj, Muslim bin. Ṣaḥīḥ Muslim. Beirut: Dār al-Jayl, 1334 H..

Al-Hamdānī, Abū Bakar Muhammad bin Hāzim. al-Iʿtibār fī al-Nāsikh wa-al-Mansūkh min al-Āthār. Ḥimṣ: Rātib Hākimī, 1966 M./ 1386 H..

Hamzah, Abd Rahman. Khat dan Jawi Mutiara Kesenian Islam Sejagat. Skudai: Universiti Teknologi Malaysia, 2008.

Hashim, Ahmad ‘Umar. al-Muhaddithūn fī Miṣr wa-al-Azhar wa Dawruhum fi Ihyāʾ al-Sunnah al-Nabawiyyah al-Sharīfah. Mesir: Maktabah Gharīb, tt..

Hizani, Adian. “Kamus Idris al-Marbawi dalam Tinjauan Leksikologi Analisis Metode dan Isi”. Jurnal Alfaz, vol. 2, No. 2. Juli-Desember 2014.

Hoque, Mesbahul dkk. Phase In The Life of The Malaysian Scholar Muhammad Idris al-Marbawi and His Contribution of Knowledge. Journal of Ḥadīth Studies, vol. 3, no. 1. June 2018.

Al-Husaini, Ishak Mussa. Ikhwanul Muslimun: Tinjauan Sejarah Sebuah Gerakan Islam Bawah Tanah. Jakarta: Grafiti Pers, 1983.

Husein, Haziyah dkk. “Pemikiran Tafsir Mohamed Idris al-Marbawi dalam Manuskrip Quran Bergantung Makna Melayu”. Jurnal al-Turath vol. 1 No. 1. 2016.

Imarah, Muhammad ed.. al-A’māl al-Kāmilah li Jamāluddīn al-Afghānī. Beirut: al-Mu’assasah al-‘Arabiyah li al-Dirāsāt wa-al-Nashr, 1979.

Al-Jābirī, Muhammad ‘Abid. Mashrū’ al-Nahḍawī al-Arabi; Murāja’ah Naqdiyyah. Beirut: Markaz Dirāsāt al-Wiḥdah al-Arabiyyah, 1996.

Kedourie, Elle. Afghani and Abduh; An Essay on Religious Unbelief and Political Activism in Modern Islam. London: Frank Class, 1997.

Majid, Latifah Abdul and Nurullah Kurt. “Baḥr al-Madhī: Significant Ḥadīth Text Sciences for Malay Muslims as a Tool for Political Teaching during Twentieth Century”. Mediterranean Journal of Social Sciences vol. 05, no. 20. Rome: MCSER Publishing, September 2014.

Mansfield, Peter. A History of The Middle East. Harmondsworth: Penguin Books, 1991.

Marbawi, Muhammad Idris. ‘Abd al-Rauf. Kamus Idris al-Marbawi Arabi-Melayu. Bayrut: Dâr al-Fikr, t.t..

______________________. Baḥr al-Madhī Sharah Bagi Mukhtasar Sahih al-Tirmidhī. Mesir: Shirkah Maktabah wa Maṭba’ah Musṭafā al-Bābī al-Halabī wa Awlāduhu, 1933 M./ 1352 H..

Musa, Hashim. Sejarah Perkembangan Tulisan Jawi. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka, 2006.

Nasr, Hossein Seyyed. Menjelajah Dunia Modern: Bimbingan Untuk Kaum Muda Muslim. Bandung: Mizan, 1994.

Rahman, Fazlur. Wacana Studi Hadis Kontemporer. Yogyakarta: Tiara Wacana, 2002.

Sagir, Akhmad. “Perkembangan Sharḥ Hadis dalam Tradisi Keilmuan Islam”. Ilmu Ushuluddin Vol. 9, No. 2. Juli 2010.

Al-Ṣalāḥ, ʿUthmān bin ʿAbdirrahman Ibn. Muqaddimah Ibn al-Ṣalāḥ. Beirut: Dār al-Fikr al-Mu’āṣir, 1986 M./1406 H..

Salleh, Abdullah al-Qari Haji. Tuk Kenali Penggerak Ummah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2009.

Shah, Faisal bin Ahmad. “Malay Success and Excellence Factors as Perceived by Mohamed Idris al-Marbawi”. Jurnal Pengajian Melayu, jil. 20. 2009.

____________________. “Sumbangan Syeikh Mohamed Idris al-Marbawi dalam Penentuan Identiti Perawi: Tumpuan Kepada Kitab Baḥr al-Madhī”. HADIS, vol. 1, no. 1. Malaysia, Juli 2010.

____________________. “Syaikh Mohamed Idris al-Marbawi: Kontribusinya dalam Fiqh al-Hadis”. MIQOT vol. XXXIV, no. 1. Januari-Juni 2010.

Shukri, Abdul Salam Muhamad. “Al- Dr. Muhammad Idris al-Marbawi’s Contribution to Islamic Studies in The Malay World”. Monograph on Selected Malay Intellectuals. Kuala Lumpur: Research Centre International Islamic University Malaysia, 2003.

Al-Suyūṭī, Jalāluddīn. Asbāb Wurūd al-Hadīth aw al-Lummā’ fi Asbāb al-Hadīth. Beirut: Dār al-Kutub al-Ilmiyyah, 1984 M./1404 H..

Ṭahhān, Mahmūd. Taysīr Musṭalaḥ al-Hadīth. Jeddah: al-Haramayn, t.t..

______________. Uṣūl al-Takhrīj wa Dirāsah al-Asānīd. Riyāḍ: Maktabah al-Ma’ārif li al-Nashr wa-al-Tawzī’,1996 M./1417 H..

Thayib, Anshari dan Anas Sadaruwan. Anwar Sadat: Di Tengah Teror dan Damai. Surabaya: PT Bina Ilmu, 1981.

Al-Tirmidhī, Muhammad bin Isā. Sunan al-Tirmidhī. Mesir: Shirkah Maktabah wa Maṭba’ah Muṣṭafā al-Bābi al-Halabī, 1975 M./1395 H...

Wain, Alexander and Mohammad Hashim Kamali ed.. The Architects of Islamic Civilisation. Malaysia: Pelanduk Publications and IAIS, 2017.

Yaqub, Ali Mustafa. al-Ṭuruq al-Ṣaḥīḥah fī Fahm al-Sunnah al-Nabawīyah. Tangerang Selatan: Maktabah Darus-Sunnah, 2016.

Zayd, Nashr Ḥamīd Abū. Tekstualitas al-Qur’an; Kritik terhadap Ulumul Qur’an. Penerjemah Khairon Nahdliyyin. Yogyakarta: LKiS, 2000.

Zulfikri. “Orientalisme Hadis Peta Kajian Hadis Orientalis”. TAJDID XVI, No. 2 November 2013.




DOI: https://doi.org/10.15408/iu.v9i1.20953 Abstract - 0 PDF - 0

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


ILMU USHULUDDIN

Gedung Fakultas Ushuluddin UIN Syarif Hidayatullah Jakarta,
Jl. Ir. H. Juanda No. 95 Ciputat 15412, Indonesia
Phone: (62-21) 7463977
Fax: (62-21) 7493577
Email: jiu.fu@uinjkt.ac.id